ZİHİNSEL YETERSİZLİĞİ OLAN BİREYLER
ZİHİNSEL YETERSİZLİĞİ OLAN BİREYLER DESTEK EĞİTİM PROGRAMI
Bireysel Eğitim:
Kurumumuzda bireyin özel gereksinimleri ve gelişimsel süreçleri saptandıktan sonra bireye özgü eğitim programlarının hazırlanıp öğretmeni ile bire bir uygulanması esasına dayanan ders biçimidir.
Günlük Yaşam ve Öz bakım Eğitimi:
Günlük yaşamda bireyin ihtiyaç duyduğu; kişisel bakım, temizlik alışkanlığı, tuvalet kontrolü, giyinme-soyunma ve yemek yeme becerileri ile davranış kontrolü gibi davranışsal örüntülerin bireye kazandırılabilmesi amacıyla verilen eğitimdir.
Kavram ve Beceri Eğitimi:
Bireyin günlük yaşamını ve sosyal hayatını sürdürmesine yönelik kavramlar ile günlük yaşam becerilerinin gelişimini amaçlar.
Okul Öncesi Eğitim:
Çocuklarımızın okul öncesi dönemde okula hazırlık aşamasında ihtiyaç duyabileceği kavram, beceri ve çalışmaların tümüdür.
Okuma – Yazma Eğitimi:
Okuma-yazma düzeyindeki bireylere varsa eğer okulu ile işbirliği içinde düzenlenen akademik çalışmalardır.
Okul Dönemi Destek Eğitimi:
Okula giden bireyin devam ettiği okulundaki eğitimciler ve kurumumuz öğretmenleriyle birlikte ailenin de katılımını sağlayarak hazırlanan çocuğumuzun akademik eksiklerinin giderilmesi için desteklenmesi amaçlanan destek eğitim programıdır.
Dil ve Konuşma Eğitimi:
Kurumumuzda konuşma bozukluğu olan öğrenciler için kekemelik eğitimi, nefes ve dil – dudak egzersizlerinin yanı sıra artikülasyon çalışmalarının da yer aldığı eğitim modelimizdir.
İşitme:
İşitme yetersizliğinden kaynaklı olarak iletişimdeki zorluklar bireyin sosyal ve duygusal gelişimi olumsuz etkileyebilmekte ve utangaç ve içekapanık olmasına neden olabilmektedir. Bireyin işitme kalıntılarından ve teknolojik gelişmelerden destek alarak seslerin ayırt edilmesini sağlanması yoluyla iletişimdeki olumsuzlukların ortadan kaldırılması, akademik yeterlilik ve sosyal becerilerin kazandırılması gibi hedeflemelerle İşitme yetersizliği olan bireyler için hazırlanmakta olan destek eğitim programımızdır.
Zihinsel Yetersizliklerin Sınıflandırılması:
1-Hafif Düzeyde Zihinsel Yetersizlik
2-Orta Düzeyde Zihinsel Yetersizlik
3-Ağır Düzeyde Zihinsel Yetersizlik
Zihinsel Yetersizliklerinin Nedenleri:
Doğum öncesi: Hamilelik döneminde annenin geçirdiği bulaşıcı hastalıklar, kullandığı ilaçlar, kazalar ve zehirlenmeler, röntgen çektirme, yetersiz beslenme, akraba evliliği, kromozom bozuklukları, (Down sendromu), kan uyuşmazlığı vb.
Doğum sırasında:
–Bebeğin oksijensiz kalması,
– Doğum sırasında bebeğe bulaşan enfeksiyonlar,
– Zor doğum nedeniyle kullanılan bazı araçların (vakum, forseps vb.) bebeğe zarar vermesi,
– Erken ya da geç doğum.
Doğumdan sonra:
–Çocuğun geçirdiği ateşli hastalıklar (kızamık, menenjit vb.)
– Beyin hasarına yol açan kazalar, zehirlenmeler,
– Çocuğun beyin gelişimini etkileyecek yapısal bozukluklar ve hormonal düzensizlikler,
– Ayrıca çocuğun yetersiz beslenmesi, uyarıcı eksikliği, ev ortamının çocuğun oynaması ve çevreyi keşfetmesi için uygun olmaması da hafif derecede zihinsel engele neden olabilmektedir.
ZİHİNSEL YETERSİZLİĞİ OLAN ÇOCUKLARIN GENEL ÖZELLİKLERİ
MOTOR GELİŞİMLERİ:
1. Beden gelişimleri çok geri kalmış ya da duraklamış olabilir.
2. Kol bacak kasları gelişmiştir, bazı çocuklar vücut hareketlerini (yürüme, koşma, merdiven çıkma v.b) normal yaşıtları ile aynı zamanda, bazıları ise yaşıtlarından biraz daha gecikmeli olarak yapabilirler .
3. Yürüyüş, sıçrama, atlama hareketlerini yapmada kolaylık görülür. Belirli uzaklığa topu fırlatma ve yakalama gibi el ve kol kaslarının kontrolüne yarayan düzenli denemeleri çoğu kez başarabilirler.
4. Devamlı ve daha fazla dikkat harcayarak kalem fırça ve tebeşir kullanma becerisi kazanırlar. El becerilerine karşı ilgi artar. Makasla kağıt kesmekten, çekiç ve testere gibi aletlerle iş yapmaktan hoşlanırlar, ama yaptıkları işler genellikle kabaca işlerdir.
5. Bir kısmı bakmadan yazabilecek hale gelebilir. Okumayı tam olarak öğrenebilenlerin sayısı ise daha da azdır.
6. Fiziksel gelişimleri (boy-kilo) ise yaşıtlarının gelişimi ile bir tutarlılık gösterir.
7. Normal yaşıtlarına göre daha sık hasta olurlar. Kendilerini koruma ve somatik farkındalık düzeyleri zayıftır.
8. Zihinsel yetersizliğe ek olarak görme ve işitme gibi bedensel yetersizlik söz konusu olabilir.
9. Basit hareketlerde yaşıtlarından gerilik ,karmaşık hareketlerde belirli gerilik yanında yürüme, oturma, durma ve benzeri hareketlerde zayıflık görülür.
ZİHİN GELİŞİMLERİ:
1. Akademik kavramları geç ve güç öğrenirler. Fazla sabır ve tekrar gerektirir. En çok sıkıntı çektikleri konular matematiksel işlemlerdir. Bu çalışmalara karşı ilgileri çok geç ve sınırlı olarak gelişir.
2. Dikkat süreleri kısa ve dağınıktır. Devamlı izleme , teşvik ve değişiklik gibi motivasyon gereksinirler. Bir ders konusu ne kadar ilgi çekici olsa da etkinliklere kısa süre katılırlar.
3. İlgileri kısa sürelidir: yakın şeylere ilgi duyarlar ve uzak gelecek ile ilgilenmezler.
4. Ders, birbirini izleyen ilginç etkinlikler dizisi olmadıkça ilgilerini çekmez. Çok ilginç buldukları çalışmalardan dahi kısa bir süre sonra bıkma eğiliminde olabilirler.
5. Somut şeyleri daha kolay ve iyi kavrarlar. Kavramların somutlaştırılması anlamayı kolaylaştırır.
6. Zaman kavramı çok geç ve güç gelişir.
7. Kendilerinden küçükler ile ilişki kurmayı ve oynamayı severler.
8. Konuşmaya geç başlarlar. Konuşma gelişimleri zihinsel yetersizlik derecesi ile orantılıdır.
9. Genelleme yapamazlar.
10. Kazandıkları bilgileri transfer etmekte çok güçlük çekerler.
11. Bir etkinliği bir işi tümüyle Öğrenmek için onların basit bölümlere ayrılmasını isterler.
12. Parçadan bütüne doğru öğrenirler. Öğrenme hızları yavaştır
13. Bu çocuklara her detay ayrı ayrı açıklanır ve istenilen şey somut olarak gösterilirse zihin karışıklığına meydan vermeden öğretmek kolay olur.
14. Gördükleri ve duydukları şeyleri çabuk unuturlar; bellekleri zayıftır. Bu bireyler, verilen bilgi ve uyarıları kısa zamanda unuturlar. Uyaranların kalıcı olması fazla tekrarı gerektirir.
15. Yakın gelecekteki konulara ilgi duyarlar. Uzak gelecekle ilgilenmezler.
16. Algıları, kavramları ve tepkileri basittir.
DİL GELİŞİMLERİ:
1. Konuşmaya geç başlarlar.
2. Konuşmalarında ses bozuklukları vardır (artikülasyon)
3. Kelime hazineleri zayıftır.
4. Alıcı ve ifade edici dil gelişimleri zayıftır.
5. Konuşmaları akıcı değildir.
6. Okuduklarını anlatmakta güçlük çekerler.
KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ:
1. Duygu ve düşüncelerini açık ve bağımsız olarak ifade edemezler. Kendilerine güvenleri azdır.
2. Bağımsız hareket etmekten çekinirler.
3. Yeni durumlara uyum sağlamakta güçlük çekerler.
4. Bir işi sonuna kadar sürdüremezler. Kolayca yorulurlar.
5. Geç ve güç dostluk ve mübadeleye dayalı ilişkiler kurarlar.
6. Sorumluluk almaktan kaçınırlar.
7. Birlikte bulundukları kişilerin duygu ve düşüncelerine ilgi duymama eğilimi gösterebilirler.
8. Kendi kendilerine bir işe başlama ve devam etme arzusu duymazlar.
9. Kendilerinden küçükler ile ilişki kurmayı ve oynamayı tercih ederler. Bu çocukların konuşma, ilgi, zekâ, sosyal ve bilgi seviyeleri akranlarından geride olduğu için kendi seviyelerinde anlaşabileceği takvim yaşları küçük normal zekâ seviyesindeki çocuklarla oynama eğilimi sergileyebilirler.
10. Her etkinlikte yapabileceği yerden başlamak ve ilerlemek son derece önemlidir. Böylece çocuğu, düşebileceği yılgınlık ve panikten kurtarmak mümkün olabilmektedir.
SOSYAL GELİŞİMLERİ:
1. Sosyal bakımdan pek çok uyumsuz davranışlar sergileyebilmektedirler. Otonom ya da karşılıklı ilişkiler geliştirmekte zorluk çekebilmektedirler.
2. Sosyal faaliyetlere karşı ilgisiz ve duyarsız kalabilmektedirler.
3. Sosyal ilişkilerde bencildirler. Davranışlarında her şeyin kendilerine ait olmasını isterler, paylaşımcı değildirler.
4. Sosyal ilişkilerinde grup dinamiğine uygun beceri ve yatkınlıklar sergilemekte ilgisiz ve yetrsiz kalabilmekteler
5. Sosyal ilişkilerinde ve grup içerisinde otoriteye koşulsuz itaat eğilimi taşıyabilmektedirler.
6. Sorumluluk almaktan çekinirler . Bunda kendilerinde grubu yönetecek yeterliliği ve öz güveni görmemeleri ve sınırlı sosyal yaşantılara sahip olmaları önemli rol oynayabilmektedir.
7. Oyun ve toplum kurallarına uymakta güçlük çekerler.
8. Nezaket ve görgü kurallarına uymakta zorluk gösterirler. Hangi davranışların uyumlu olduğunu dair otonom bir sorumluluk ve karar alma mekanizması geliştirebilmeleri için özel eğitim ve rehberlik desteğine ihtiyaç duyabilmektedirler.
ÖZBAKIM BECERİ GELİŞİMLERİ:
1. Tuvalet eğitimlerini geç kazanırlar.
2. Bazılarında gece altlarını ıslatmaya devam edebilir.
3. Temizlik, giyinme, soyunma, vb. öz bakım becerilerini geç kazanırlar.